شوره سر، علل ایجاد و راه‌های موثر درمان آن

مقدمه

احتمالا شما هم شوره یا پوسته پوسته شدن سر را تجربه کرده باشید. اگر لباس‌های تیره بپوشید و به شوره سر مبتلا باشید، مطمئن باشید شوره‌های سر روی لباس شما نمایان می‌شود. حتی برخی از افراد از این وضعیت در محل کار، میهمانی یا جمع دوستان احساس خجالت می‌کنند. علت شوره سر، مختلف است که اگر علت آن رفع شود، بعد از مدتی شوره از بین خواهد رفت. راه‌های مختلفی برای درمان شوره سر وجود دارد. از شامپو و قرص گرفته تا درمان‌های خانگی و راه‌‌هایی که در طب سنتی وجود دارد.

درمان شوره سر باید به موقع و موثر صورت بگیرد. استفاده از هر راه و روشی برای هر نوع شوره سر، مناسب نیست. گاهی علت شوره سر به خاطر وجود استرس و مشکلات روحی است. به طور قطع، شامپو و تعویض آن نمیتواند در این زمینه موثر باشد. ما قصد داریم تا در این طلب به طور کامل در مورد شوره سر، علل ایجاد و راه‌های موثر درمان آن صحبت کنیم. بر همین اساس چند پرسش مهم و کلیدی مطرح کرده‌ایم که شامل موارد زیر بوده و در خلال بحث، پاسخ آنها را دریافت خواهید کرد:

1.       شوره چیست و چرا به وجود می‌آید؟

2.       علائم شوره سر چیست؟

3.       علل و عوامل ایجاد شوره سر چه می‌باشد؟

4.       علت شوره سر کمبود کدام ویتامین است؟

5.       درمان خانگی شوره سر چگونه امکان پذیر است؟

6.       درمان قطعی شوره سر از چه طریقی ممکن است؟

شوره چیست و چرا به وجود می‌آید؟

شوره سر که اصطلاحا به آن dandruff گفته می شود، با نام علمی Pityriasis simplex capillitii شناخته می‌شود. این بیماری در هر سن و سالی و به هر علتی ممکن است پدید بیاید. هیچ عارضه جدی و خطرناکی نداشته و اصلا حالت مسری و سرایت به دیگران، ندارد. اما این بیماری می‌تواند مشکلاتی را از نظر شکل و ظاهر و نظافت به وجود بیاورد. بیشترین عارضه‌ای که این بیماری بر جا می‌گذارد، احساس خجالت و شرمساری در جمع است. ممکن است در مراودات شخصی فرد تاثیر بگذارد و شخص نتواند ارتباط موثر با کسی برقرار کند.

پوست سر انسان دارای پروتئینی به نام کراتین است و در خارجی ترین لایه پوست سر، سلول‌ها دائما در حال بازسازی هستند. اگر این روند بازسازی و از بین رفتن پوست قبلی و جایگزین شدن آن به شکل طبیعی انجام شود، انسان متوجه این بازسازی نخواهد شد. زیرا از این حمام تا حمام بعدی این سلول‌های مرده از روی پوست شسته شده و کسی متوجه نخواهد شد. اما اگر روند این بازسازی به هر علتی زودتر از موعد مقرر باشد، پوست پوسته شدن کف سر، مشخص است و به شکل شوره خود را نشان می‌دهد.

اینکه چرا شوره به وجود می‌آید، دلایل مختلفی دارد که در ادامه به ذکر تک تک این دلایل به همراه توضیح، پرداخته شده است. اما به طور خلاصه می‌توان گفت که هر عامل درونی یا بیرونی که منجر به افزایش روند بازسازی سلول‌های مرده پوست سر شود، و یا هر علتی که پوست کف سر را تحریک کند، در نهایت شوره کف سر را پدید می‌آورد.

گاهی نوع تایپ پوستی در افراد نیز می‌تواند منجر به ایجاد شدن پوست و شوره کف سر شود. افرادی که تایپ پوستی چرب دارند، زودتر از بقیه افراد دچار چربی و خارش سر می‌شوند. به همین دلیل با هر بار خارش کف سر، احتمال تحریک شدن پوست سر وجود دارد و می‌تواند منجر به شوره سر شود.

افرادی که تایپ پوستی خشک دارند، در صورت استفاده مواد شوینده نامناسب و مخصوص، دچار خشکی و ترک پوست سر می‌شوند. این افراد نیز ممکن است در اثر خارش یا ایجاد حساسیت پوستی، کف سر را خارش دهند و پوست ان را تحریک کنند. به همین دلیل ممکن است شوره سر و پوسته پوسته شدن پیش بیاید.

علائم شوره سر چیست؟

شوره سر، علائم مختلفی دارد. گاهی این علائم شدید هستند و گاهی نیز به طور خفیف می‌باشند. در برخی از افراد، شوره و پوسته سر اصلا علائمی مانند خارش سر و یا جوش سر و احساس سوزش ندارد. حتی ریزش خاصی هم در موی سر یا سبیل و ابرو خود ندارد. علائم به شکل متفاوت در افراد ظاهر می‌گردد.

در اینجا به مهم‌ترین علائم شوره سر می‌پردازیم:

·        شوره به شکل پوسته پوسته شدن در موهای سر، سبیل و ابرو و حتی مژه

·        ایجاد کلاه گهواره در کودکان که همان پوسته پوسته شدن موهای سر نوزاد است.

·   خارش کف سر که در برخی از افراد به طرز وحشتناکی زیاد بوده و در اثر خارش، دچار زخم و التهاب می‌گردد. این علامت در افراد مختلف، با شدت‌های متفاوتی ظاهر می‌شود. در برخی نیز اصلا وجود ندارد.

·        احساس سوزش در کف سر

·        قرمزی و تورم کف سر که در برخی از موارد پدید می‌آید.

·        ریزش موقتی موی سر، ریش و سبیل و حتی ابرو و مژه

·        دیده شدن تکه‌های چرب روی پوست سر

·        حالت ورقه ورقه شدن پوست کف سر که در آب و هوای سرد و خشک بیشتر است.

15 علت مهم در ایجاد شدن شوره سر

 بعد از شناخت شوره سر باید به دنبال علت شوره سر باشید. اگر علت را بدانید، درمان شوره سر راحت‌تر خواهد شد. برخی از مهم‌ترین علل ایجاد شوره سر شامل موارد زیر است:

1.     چربی بیش از حد سر و تحریک شدن پوست آن

2.     رشد قارچ مالاسزیا در پوست سر که در افراد بزرگسال رخ می‌دهد.

3.  حساس شدن پوست سر به استفاده از محصولات بهداشتی یا مراقبتی مو. مثلا استفاده از کراتینه یا حتی اسپری های فیکس مو و انواع تافت و ژل می‌تواند در گذر زمان ایجاد حساسیت و شوره سر کند.

4.     باقی ماندن شامپو روی سر و درست نشستن پوست سر در حمام

5.     عدم استفاده از شامپو به مقدار مناسب

6.  بیماری‌های مختلف پوستی مانند اگزما یا حساسیت پوست سر می‌تواند منجر به ایجاد شوره سر شود. همچنین بیماری پسوریازیس می‌تواند پوست کف سر را به شکل ورقه ورقه کند. که به این فلس های خشن و خشک، شوره سر گفته می‌شود.

7.  سن در ایجاد شدن شوره سر بسیار موثر بوده و فاکتور مهمی به شمار می‌آید. در دوران نوجوانی و جوانی، شوره سر بیشتر از سنین میانسالی و پیری است. البته در برخی از افراد مسن هم وجود داشته و در برخی نیز به شکل مادام العمر وجود دارد.

8.     استرس و افسردگی می‌تواند منجر به ایجاد و افزایش پوسته سر و شوره شود.

9.  بیماری‌های خاص مانند اچ آی وی و پارکینسون می‌تواند روی سیستم اعصاب محیطی بدن اثر گذاشته و خطر ابتلا به آن را بیشتر کند.

10.اگر هورمون‌های بدن متعادل نباشند، می‌توانند ایجاد شوره سر کنند. مثلا آندروژن‌ها منجر به ایجاد شوره سر می‌شوند.

11.تغذیه ناسالم

12.تعریق زیاد ناشی از استرس می‌تواند شوره سر را زیاد کند.

13.کمبود خواب منجر به ایجاد شوره سر می‌شود.

14.آسیب‌هایی که از سشوار، اتوی مو، فر کردن بیش از حد، رنگ کردن و استفاده از بابلیس به پوست سر وارد می‌شود، منجر به شوره سر می‌شود.

15.وجود دو نوع قارچ مالاسزیا، ستریکا و مالاسزیا گلوبوسا که این قارچ‌ها از چربی سر تغذیه می‌کنند و اسیدهای چرب را به دلخواه خودشان تجربه کرده و شوره ایجاد می‌کنند.

علت شوره سر کمبود کدام ویتامین است؟

علت شوره سر هرچه که باشد، قابل رفع شدن است. در برخی از موارد ایجاد شدن شوره سر به علت کمبود ویتامین و تغذیه ناسالم است. کمبود سلنیوم و ویتامین b5 و همچنین کمبود ویتامین a می‌تواند منجر به ایجاد شدن پوسته و شوره سر شود.

در برخی از افراد که عموما دارای پوست خشک هستند، رطوبت کافی در پوست سر وجود ندارد. این اتفاق منجر به جدا شدن و خشکی پوست سر می‌شود. ویتامین a از ویتامین‌های محلول در چربی بوده و کمبود آن می‌تواند روی رطوبت پوست، به شدت موثر باشد. به همین دلیل توصیه می‌شود اگر دچار شوره سر شدید، بهتر است با یک آزمایش خون، ویتامین‌های بدن خود را بررسی کرده و اگر دچار کمبود آنها هستید، سریعا دست به کار شده و مواد حاوی آنها را مصرف کنید.

یک تصور اشتباه وجود دارد که گفته می‌شود ویتامین‌های مورد نیاز پوست سر را باید با شامپو تامین کرد. اما باید گفت که این یک تصور غلط است. ویتامین‌ها در خون گردش می‌کنند و باید از طریق تغذیه سالم، بدست آیند. شامپوهای ویتامینه تاثیر خیلی زیادی در رفع شوره سر ندارند. ویتامین جذب شده از این طریق، ناچیز است.

درمان شوره سر با شامپو بدون سولفات

اگر شما موهای چربی ندارید، استفاده از یک شامپو بدون سولفات می‌تواند جزء بهترین روش‌ها برای کنترل شوره سر باشد. چرا که شامپوهای حاوی سولفات ممکن است باعث خشکی پوست سر شود، در حالی که شامپوهای بدون سولفات می‌توانند شوره سر را کنترل کنند و به پوست سر نرمی و لطافت بیشتری ببخشند. بنابراین، در صورتی که موهای چربی ندارید، بهتر است از یک شامپو بدون سولفات برای کنترل شوره سر استفاده کنید.

درمان خانگی شوره سر

در طب سنتی و همچنین راه‌های درمانی در خانه، می‌توان چند ماده غذایی را نام برد که در درمان شوره سر موثر هستند. برخی از آنها شامل موارد زیر است:

·   درمان شوره سر با نمک: در این روش نمک را با نوک انگشت به سر زده و با آب ان را کمی خیس کنید. 15 دقیقه سر را ماساژ داده و با شامپو بشویید.

·   رفع شوره سر با ماست: می‌توان پوست سر را با مقدار کمی ماست ماساژ داد و ان را با شامپو شست. مدت زمان آن باید حدودا 15 الی 20 دقیقه باشد.

·   درمان شوره سر با ماساژ روغن کنجد، روغن زیتون: با هر کدام از این روغن‌ها می‌توان پوست سر را ماساژ داد و سپس با آب ولرم و شامپو شست و شو داد. ماساژ با روغن زیتون منجر به آب رسانی خواهد شد.

·   درمان شوره سر با حنا: این ماده از قدیم برای تقویت موی سر استفاده می‌شده است. اما می‌توان با آن سریعا شوره سر را درمان کرد. این ماده می‌تواند منجر به رفع شوره سر با منشاء قارچی شود.

کلام آخر

علت شوره سر چیزی جز موارد بالا نیست. البته ممکن است برخی از بیماری‌ها و شرایط آب و هوایی خاص هم منجر به شوره سر شود. اما چیزی که مشخص و واضح است این می‌باشد که شوره سر درمان پذیر است. البته در برخی از افراد درمان قطعی شوره سر بسیار سخت بوده و حتی ممکن است به شکل مادام العمر باقی بماند اما اغلب شوره‌های سر به راحتی درمان می‌شوند.